از کرمان تا طالقانی؛ حامد سلطانی‌نژاد

ارمغان جوادنیا - خبرنگار؛ بازار محصولات صنعتی و پتروشیمی سال‌ها قبل زمانی که هنوز بورس کالا به شکل و شمایل امروزی درنیامده بود، بیش از پیش آشفته بود؛ آشفتگی‌ای که به دلیل نبود نظام قیمت‌گذاری درست و حسابی و نظارت ناکافی شدت گرفته بود. این اتفاق نه تنها رابطه بین عرضه و تقاضا را به هم زده بود بلکه پای دلالان و واسطه‌گران را به این بازار باز کرده بود و از آنجا هم که کارخانه‌ها سیستم یکپارچه‌ای برای عرضه محصولاتشان نداشتند دلالان بیش از پیش دراین بازار جولان می‌دادند.همین‌ها دلیلی شد تا در یکی از روزهای گرم تابستان جرقه بازاری متشکل از سوی مسئولان زده شود. برای همین هم در شهریورسال ۸۲ بورس فلزات به عنوان اولین بورس کالای کشور و پس از آن در شهریورسال ۸۳ بورس کالای کشاورزی با این هدف که به بازار محصولات صنعتی و پتروشیمی سروسامانی دهد، فعالیشان را از سر گرفتند. موتور این بورس‌ها تا آذر ۸۵ زمانی که شورای عالی بورس تصمیم به ادغام آنها گرفت، روشن بود. پس از آن اما شرایط برای تشکیل شرکت مستقلی به نام «بورس کالای ایران» فراهم شد و همین سرآغاز فعالیت بورس کالا در مهرسال ۸۶ شد.

با تشکیل بورس کالا، نه تنها حاشیه سود موجود در بازار از جیب دلالان به جیب کارخانه و سهامداران رفت بلکه شرکت‌های پتروشیمی و فولاد سودآورشدند و بخش کشاورزی جان تازه‌ای گرفت. در طول ۱۳ سالی که از فعالیت بورس کالا می‌گذرد، اتفاقات تلخ و شیرین زیادی را از سرگذارند که مهم‌ترین آن حضور«حامد سلطانی‌نژاد» مرد آرام و بی‌حاشیه کرمانی بود که به دلیل سفرهای بیش از حد کاری‌اش «مارکوپولو» نام گرفت. او که سومین و جوانترین مدیری است که شش سال گذشته برصندلی این شرکت تکیه زد، تا امروز با حضور در ساختمان خوش آب و رنگ بورس کالا که در خیابان عریض و طویل آیت الله طالقانی قد علم کرده، توانسته با ‌رکودشکنی‌های متعدد کارنامه موفقی را به ثبت برساند.

زندگینامه مدیر جوان کرمانی

قبل از اینکه پایمان به ساختمان خوش رنگ و لعاب بورس کالا باز شود و با فعالیت‌های کوچک و بزرگ «حامد سلطانی‌نژاد» مدیر جوان این شرکت آشنا شویم، لازم است کمی از گذشته‌اش بدانیم؛ زمانی که تصمیم گرفت بار سفر بیندد و از کرمان راهی تهران شود تا پس از پایان درس و تحصیل، با حضور در مراکز دولتی و خصوصی چهره‌ای ماندگار از خود برجای گذارد.

اما پیش از آن کارشناسی ارشدش را در رشته معارف اسلامی و مدیریت مالی از دانشگاه امام صادق (ع) و دکتری مدیریتش را از دانشگاه علامه طباطبایی (ره) گرفت و تدریس در دروس مدیریت مالی و ریسک در دانشگاه‌ها و موسسات عالی را از سر گرفت و در طی این سال‌ها موفق شد کتابی را با عنوان« مدل ارتباطی بورس‌های اوراق بهادار کشورهای اسلامی»تالیف کند و به عضویت کمیته مطالعات بهره و همکاری در ترجمه کتاب بهره و سرمایه درآید.

با اینکه بسیار جوان است اما رزومه کاری پرباری دارد.از حضور در شرکت‌های «سرمایه‌گذاری قدس»، «مدیریت سرمایه‌گذاری امید»،« الوان ثابت» ،« پشتیبانی احداث صنایع ایران» و بورس‌های منطقه‌ای «کرج» و «کرمان» گرفته تا مدیر عاملی شرکت «سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه» و «بورس کالای ایران». علاوه براین، او حتی برای یک دوره دو ساله به عضویت هیات داوری بازار اوراق بهادار مشارکت درآمد و در طراحی بورس انرژی ایران مشارکت قابل توجهی داشت.

خون تازه در بورس کالا

حامد سلطانی نژاد پیش از آنکه وارد ساختمان بورس کالا شود، در ۲۳ آذر ۹۰ با رای هیات مدیره چهار سالی را به عنوان مدیرعامل در شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه گذارند و در طول چهار سالی که عمرش را دراین شرکت گذراند، آن را متحول کرد. پس از آن در ۲۴ تیرماه ۹۴ راهی بورس کالا شد تا پس از «حسین پناهیان» سومین مدیرعاملی باشد که سکان هدایت بورس کالا را بدست می‌گیرد. او از همان ابتدا زمانی که برصندلی مدیریتی بورس کالا تکیه زد، عزمش را جزم کرد تا شرکت را به جایگاه واقعی خود در اقتصاد ملی برساند.

او که در مراسم معارفه‌اش از سوی حاضران، مدیر توسعه‌ای در بازار سرمایه نام گرفته بود، با حضورش در بورس کالا خون تازه‌ای در رگ‌های آن دمید و عملکرد قابل توجهی از خود بر جای گذاشت. هر چند در طول این مسیر با مشکلات کوچک وبزرگی هم روبرو شد اما حضور شش ساله‌اش در بورس کالا نشان از توانمندی ودستاوردهای مثبتش دارد.

در یک قدمی سازمان بورس

سابقه «سلطانی نژاد» در افزایش سواد مالی تازه‌واردان بورس و بررسی ویژه حباب‌های قیمتی در بازارسرمایه باعث شد در اول بهمن ۹۹ بعد از استعفای « حسن قالیباف اصل» نامش به عنوان یکی از گزینه‌ها برای ریاست سازمان بورس مطرح شود. هر چند حضور او در بازار سرمایه آن هم در شرایطی که بازار با تلاطمات جدی روبرو بود، می‌توانست گره‌گشا باشد اما بنا به دلایلی نامشخص او بر صندلی بورس کالایی‌اش بازگشت تا این بورس که در حضور او حال و روز بهتری گرفته بود همچنان کارآمد و بزرگ باقی بماند.

توجه ویژه « سطانی‌نژاد » به تحلیل بنیادی و به روز کردن آن از دیگر موفقیت‌های او است. یکی از اولین نفراتی است که نسبت PEG را به روز کرده است. این نسبت، رابطه ویژه بین قیمت درآمد به رشد است که نسبت به روزتری در مقایسه با PبرE است.

نسبت PEG برای تعیین ارزش سهام استفاده می‌شود و در رشد درآمد مورد انتظار شرکت‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد تا تصویری کامل‌تر از نسبت قیمت به درآمد یا P/E ارائه دهد.

بورس کالا، درمسیر توسعه

بــورس کالا که در دوره‌های قبل با چالش‌های زیادی دست به گریبان بود، در دوره فعالیت «سلطانی نژاد »اما آب و رنگ دیگری گرفت تا جایی که نه تنها کارشناسان که «فرهاد دژپسند» وزیر سابق اقتصاد و « محمدعلی دهقان دهنوی» رئیس سازمان بورس نیز از شتاب بورس کالا در مسیر توسعه بازارها و طراحی ابزارها و نوآوری‌های جدید در دوره او دفاع کنند و آن را شایسته تقدیربدانند.

*خانه تکانی بورسی

عملکرد بورس کالا در سال‌هایی که «سلطانی نژاد» سکان هدایت آن را بدست گرفته، بیانگر این مهم است که این بازار سرآمد شفافیت اقتصادی بوده و همه روندهای معاملاتی آن دارای شفافیت حداکثری است. در حوزه ایجاد رقابت نیز با ایجاد تابلوی مناقصه، نقش بورس کالا پررنگ‌تر از قبل شد؛ به طوری که در گذشته معاملات به طور عموم مزایده‌محور و در رقابت خریداران انجام می‌شد اما با راه‌اندازی تابلوی مناقصه، قدرت انتخاب خریداران و رقابت فروشندگان در فروش محصولات افزیش یافت.در حوزه پوشش ریسک نیز بورس کالا دارای معاملات مشتقه و قراردادهای بلندمدت از جمله کشف پریمیوم است که البته در زمینه پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز نیز زیرساخت‌ها برای راه‌اندازی قراردادهای آتی ارز در بورس کالا فراهم است و سرمایه‌گذاران می‌توانند بدون تحمل ریسک‌های غیرقابل پیش‌بینی به فعالیت در مسیر تولید کالای ایرانی بپردازند.

توسعه ارتباطات تجاری ایران با کشورهای همسایه از جمله عراق از دیگر قدم‌های بزرگ «سلطانی‌نژاد» است که در سال‌های اخیر برداشته شده است . حمایت از کالای ایرانی، ایجاد شفافیت و رقابت به همراه تامین مناسب مواد اولیه تولید ماموریت دیگر بورس کالا است که در سال‌های گذشته اقدامات قابل توجهی برای بازگشت به رونق تولید بوده است.

بورس کالا درمیان برترین‌ها

بورس کالا که در سال ۹۷ رتبه نخست را در میان بورس‌های کشور از نظر مجموع کل ارزش معاملات به خود اختصاص داده بود، در سال ۹۸ نیز با رشد ۵۶ درصدی ارزش مجموع معاملات بازار فیزیکی توانست به رشد در بازارها ادامه دهد. در ســال ۹۹ اما با رکوردشـکنی‌ در ازرش کل معاملات با رقم ۳۵۰ هزار میلیارد تومان و افزاش بیش از ۱۰۰ درصدی نسبت به سال ۹۸ و در کنار آن معاملـه بیـش از ۳۳ میلیـون تــن کالا و رشــد حجــم و ارزش آمــار معامــات فیزیکــی توانست کارنامـه قابـل قبولـی را بــه ثبــت برســاند و حرکــت رو بــه جلــویی در اقتصاد کشور داشته باشد.

حامد سلطانی‌نژاد که به نظر می‌رسد دوست دارد از شیرمرغ تا جان آدمیزاد را وارد بورس کالا کند حالا و این بار با تغییر دولت سیزدهم باز هم نامی است که از آن برای نشستن بر مسند قدرت بالاترین مقام نظارت بازار سرمایه نام برده می‌شود.با این وجود باید منتظر ماند و دید که آیا او می‌توان گوی سبقت را از رقبایش برباید و بر صندلی بورس تکیه بزند؟

اقدامات سلطانی نژاد در بورس کالا

• ۱۸ آبان ۹۲: وعده راه‌اندازی سامانه پس از معاملات به عنوان پروژه اصلی و حیاتی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه را داد.

• ۲۷اردیبهشت ۹۳: امضای تفاهم نامه همکاری شرکت های سپرده گذاری ایران و پاکستان

• ۲۲ مهر ۹۳: راه‌اندازی سامانه‌جدیدمعاملاتی در بورس

• ۱۶ فروردین ۹۴:سهامدارانی از آلمان، مالزی، استرالیا، انگلیس، امارات و افغانستان (۹ نفر) ماه گذشته پس از پشت سر گذاشتن مراحل قانونی، کدهای سهامداری خود را دریافت کردند و به جمع سهامداران بازار سرمایه ایران ملحق شدند.

• ۵ خرداد ۹۴: صدور ۲۱ کد سهامدار خارجی در اردیبهشت

• ۱۱ خرداد ۹۴:امضای تفاهم‌نامه همکاری بین شرکت سپرده گذاری ایران و سپرده‌گذاری ملی هند همکاری ایران و بازار سرمایه هند آغاز شد.

• ۱۴ مرداد ۹۴: سلطانی‌نژاد اعلام کرد بورس مسکن قصد ندارد رقیب بخش خصوصی در معاملات املاک شود.

• ۹ دی ۹۴ : بازار مشتقه ارز برای پوشش ریسک ارز و نوسان‌های آن به‌زودی راه‌اندازی می‌شود.

• ۲۰ دی ۹۴: ثبت رکورد جدید در قراردادهای آتی سکه

• ۳۰ فرودین ۹۵: رونمایی از روش جدید خرید خودرو با استفاده از اوراق سلف

• ۱۶ تیر ۹۵: سلطانی‌نژاد گفت عرضه پراید در بورس نیازمند اظهار نظر حقوقی است.

• ۲۱ مرداد ۹۵: عرضه شکر و مرغ برای تنظیم بازارافزایش یافت

• ۲۷شهریور ۹۵: تامین مالی ۲۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریالی گندمکاران

• ۱۸ آذر ۹۵ : قراردادهای اختیار معامله (آپشن) بر پایه سکه طلا آماده راه اندازی شد.

• ۴ بهمن ۹۵:دوره انبارکردن کالا به پایان رسیده است

• ۲۱ شهریور ۹۶: ۱۰درصد از بازار بورس کالای ایران به محصولات کشاورزی اختصاص دارد

• ۲۴ مهر ۹۶: مدیر عامل بورس کالا راه حل مدیریت نوسانات بازار ارز را تشکیل یک بازار مشتقه دانست.

• ۱۹ آذر ۹۶: او از ناملایمات معاملات پسته در بورس کالا گلایه کرد

• ۱۱ دی ۹۶: ۱۹۷کیلوگرم زعفران در قالب خرید توافقی از بستر بورس کالا معامله شد

• ۱۰ بهمن ۹۶:"صندوق های کالایی"، "قراردادهای بلندمدت"، "تابلوی مناقصه"، "اوراق خرید دین" و "معاملات تهاتری" را از جمله راهکارهای بورس کالا برای تجارت مدرن فولاد دانست.

• ۱۶ بهمن ۹۶: تفاهمنامه همکاری بانک انصار و بورس کالا امضا شد.

• ۶ اسفند ۹۶: بورس کالا در ارزش معاملات بازار سرمایه رتبه نخست را بدست آورد.

• ۲۶ خرداد ۹۷: پالایش متقاضیان برای تامین نیاز خریداران واقعی مس کلید خورد

• ۲۵ مهر ۹۷ : در ۶ ماهه نخست سال ۹۷؛ ۲.۴ میلیون تن محصول توسط تعاونی‌ها در بورس کالا خریداری شد.

• ۲۱مهر ۹۸: معاملات آتی پسته برای اولین بار در دنیا راه‌اندازی شد

• ۱۱ آبان ۹۸: نخستین تالار استانی بورس کالای کشور با هدف رشد خرید و فروش کالاهای کشاورزی نظیر سیب و چغندرقند در آذربایجان‌غربی راه‌اندازی شد.

• ۱۰ اسفند ۹۹: تفاهمنامه همکاری وزارت صمت و بورس کالا دراستای تسهیل تبادل الکترونیکی اطلاعات و توسعه به کارگیری امضای الکترونیکی امضاء شد.

• ۲ خرداد ۹۷: معاملات آتی زعفران در بورس کالا آغاز شد.

• ۲۳ بهمن ۹۷:‌ انتشار اوراق آتی صندوق‌های کالایی در دستور کار بورس کالا قرار گرفت.

• ۲۰ اسفند ۹۷ : سلطانی نژاد اعلام کرد که معاملات زعفران از سال آینده بین المللی می‌شود

• ۴ اردیبهشت ۹۸: او از بررسی طرحی مبنی بر تهاتر کالا در بورس با پول مجازی خبر داد.

• ۱۶ تیر ۹۸: معاملات گواهی سپرده و قراردادهای آتی زیره سبز در بورس کالای ایران راه اندازی شد.

• ۲۳ تیر ۹۸: صندوق محصولات کشاورزی در بورس کالا تشکیل می‌شود

• ۱۸ دی ۹۸: اولین معاملات مناقصات بورس کالا برای تهاتر محصولات مورد نیاز ساخت مسکن انجام شد.

• ۲۴ دی ۹۸: برای بورسی شدن پهنای باند اینترنت وارد مذاکره شد.

• ۱۶ دی ۹۹: گواهی سپرده خرما در بورس کالا افتتاح شد.

• ۱۷ دی ۹۹: رزم حسینی وزیرسابق صمت با مدیران برخی شرکت‌ها برای برکناری مدیرعامل بورس کالا لابی کرد.

• ۱۹ بهمن ۹۸: مدیر عامل بورس کالا اعلام کرد برای برخی از محصولات جدید مانند طلای آب شده (شمش) گواهی سپرده راه اندازی می‌شود.

• ۱۷ اسفند ۹۹: معاملات آتی نقره و تالار حراج باز بورس کالا راه اندازی شد.

• ۱۷ فروردین ۱۴۰۰: اوراق آتی طلا با شیوه ای جدید مجددا راه اندازی خواهد شد.

• ۱۸ فرودین ۱۴۰۰: زنجیره فولاد با حداقل تعارض به بورس کالا می‌آید

• ۱۹ فروردین ۱۴۰۰: خرید مسکن با سرمایه‌های خرد در بورس کالا ممکن می‌شود.

• ۱ اردیبهشت ۱۴۰۰: بورس کالا برای رفع موانع تولید اعلام آمادگی کرد.

• ۱ اردیبهشت ۱۴۰۰: اعلام کرد که مشکل نقدینگی صنایع کوچک با قرارداد کشف پریمیوم حل می شود.

• ۱۱ خرداد ۱۴۰۰:‌ همکاری‌ها برای عرضه کالاها و املاک شستا در بورس کالا تداوم می‌یابد.

• ۲۷ تیر ۱۴۰۰: معاملات فیزیکی سیمان راه‌اندازی شد.

• ۲۷ تیر ۱۴۰۰: مدیر عامل بورس کالا در نامه‌ای به وزارت صمت خواستار پیگیری تامین برق صنایع فولاد و سیمان شد و ۴ پیشنهاد برای کاهش التهاب بازار سیمان داد

• ۱۵مرداد ۱۴۰۰: او در نامه‌ای به مدیران عامل ۲۷بانک دولتی و خصوصی از آمادگی بورس کالا برای عرضه املاک و مستغلات مازاد بانک ها خبرداد.

• ۲۱ شهریور ۱۴۰۰ : سلطانی نژاد رسما اعلام کرد قیمت گذاری دستوری تجربه‌ای تکراری و شکست خورده است.

• ۲۴ شهریور ۱۴۰۰: معاملات گواهی سپرده کالایی برنج در بورس کالا آغاز شد.